MEHMET REBİİ ÖZDEMİR
Samsun‘da kapıcılık yapan tarım danışmanı Barış Aksoy, “Tarım danışmanları kısa vadeli kontratlar üzerinden işsiz kalma korkusu yaşamakta, geleceklerini planlayamamaktadır. Tarım danışmanlarına işsizlik sigortası primi ödemesi yapılmaması nedeniyle işsiz kalmaları durumunda yeni bir iş bulmak için geçen müddette maddi olarak sorun yaşamaktadırlar. Tarım danışmanlarının mali ve özlük hakları düzeltilmeli, çalışma şartları ve fiyatları iyileştirilmelidir” dedi.
Tarım danışmanı Barış Aksoy, Samsun’da kapıcılık yaparak geçimini sağlıyor. Aksoy, tarım danışmanlarının yaşadığı sıkıntılarla ilgili olarak meslektaşları ismine şu açıklamayı yaptı:
“2 AYDIR KAPICILIK YAPIYORUM”
“Bizler ülke çapında, minimum fiyatına altında sefalet fiyatıyla çalışan tarım danışmanlarıyız. Meslektaşlarım ismine bu açıklamayı yapmak zorunda kaldım. Ziraî teknolojileri, yeni tarım tekniklerini ve gelişmeleri çiftçilerimize aktarılmasında bölgemiz ve ülkemiz tarımının kalkınmasında rol üstlenmeyi kendine bir vazife olarak kabul etmiş hür olarak ya da ziraat odaları ve çeşitli birliklerde çalışan Türkiye genelinde yaklaşık bin 200’e yakın faal tarım danışmanı arkadaşımız vazife yapmaktayız. 2015-2016 yılından beri tarım danışmanı olarak minimum fiyatın altında çalıştık. 2019 sonra minimum fiyatın 1/4’ü kadar maaş alamıyoruz fakat masraflarımız, masraflarımıza yetişemiyoruz. 2021-2022 yılları ortasında birtakım günler inşaata paklık yaparken kimi günler de inşaatta çalıştım. 2023 yılında ise 2 aydır kapıcılık yaparak aldığım fiyat BAĞ-KUR vergi borçlarımı ödedim. Bizim masrafımız, muhasebe fiyatı evrak fiyatı dükkan stopajı, ofis vergisi, ofis aidat fiyatı, teminat fiyatı, gelir vergisi, KDV vergisi, damga vergisi, muhasebe yıllık defter fiyatı köylere otomobil kiralama bedeli, ziraat mühendisleri aidat fiyatı vb. masraflarımız var, ailemizi geçindiremiyoruz. Minimum fiyatın artması bizim fiyatlarımız sabit kalarak maaşımız erimektedir buna bağlı olarak vergi, BAĞ-KUR ve öbür masraflarımız artış göstermektedir.
“ÇİFTÇİYE TARAF VERİYORUZ”
Aksoy, tarım danışmanlarının verdikleri hizmetleri şöyle anlattı:
“2009 yılından beri, ziraî yayım ve danışmanlık hizmetleri desteklenmektedir ve desteklenmeler her geçen gün düşürülmektedir. Dünya nüfusu gitgide artmakta buna paralel olarak tarım alanlarımız azalmaktadır Çiftçilerimizin ünite alanda daha yüksek randıman elde edebilmesi için ziraî bilgi ve teknoloji çiftçiyle buluşturup çiftçiye istikamet verenler tarım danışmanlarıyız, tekrar bu Covid-19 periyodunda sokağa çıkma yasağı kapsamında konutlarımıza inançlı besin erişimini sağlayanların ortasında da tarım danışmanlarının rolü çok büyüktü. Tarım; bitkisel ve hayvansal eserlerin üretilmesi, bunların kalite ve randımanlarının yükseltilmesi, bu eserlerin uygun şartlarda koruması, işlenip kıymetlendirilmesi ve pazarlanmasını ele alan bilim koludur. Ziraî yayım/danışmanlık ve çiftçi eğitimi misyonu; kuruluş yasası gereği Tarım ve Orman Bakanlığı’nca yerine getirilmesi gereken bir kamu hizmetidir.”
“KÖY MERKEZLİ ZİRAÎ ÜRETİME TAKVİYE OLUYORUZ”
Tarım danışmanları olarak köy merkezli üreticiye dayanak verdiklerini söyleyen Aksoy, konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Tarım ve Orman Bakanlığı, asıl misyonunu yapmayarak birtakım hizmetlerin yürütülmesini özel bireylere devretse bile, hizmetin niteliği ve unsurları değişmez, Bakanlığın hizmetlere yönelik sorumluluğu devam eder. Bu kapsamda Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından uygulanmaya konulan projelerden biri 3 yıl periyodik pilot bir uygulama olan ve 31 Aralık 2006 tarihinde sona eren “Köy Merkezli Ziraî Üretime Destek” ya da kamuoyunda bilinen ismiyle ‘1000 Köye 1000 Tarım Gönüllüsü’ projesidir. Çiftçiye hizmetin yerinde verilmesi ve yerinde bilgilendirilmesi gayesiyle ziraat mühendisi, teknikeri ve teknisyeni danışmanlık hizmeti satın alınmasına dayalı proje başarılı olamadan sonuçlanmıştır.
“TARIMSAL DANIŞMANLIK ÖNEMLİ MESELELERLE BAŞ BAŞA”
Uygulamaya konulan son proje, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın ziraî yayım ve danışmanlık sisteminin yaygın ve verimli bir yapıya kavuşmasını sağlamak emeliyle özgür ya da ziraat odaları, kooperatifler ve birlikler bünyesinde çalışan tarım danışmanları üzerinden 2009 yılından beri tarım danışmanlığı hizmetini desteklediği hala yürürlükte olan modeldir. Yürürlükteki mevzuata nazaran tarım danışmanı, sivil toplum örgütlerinde, ziraat odalarında istihdam edilen yahut ziraî danışmanlık hizmeti yürütmek üzere kendi nam ve hesabına çalışan ve yönetmelikte belirtilen kararlara nazaran sertifikalandırılmış şahıslardır. Şu anda uygulanan Ziraî Danışmanlık Projesi de çok önemli sıkıntılar içermektedir. Tarım danışmanları uzun yıllardır çok önemli mali ve özlük hakları sıkıntıları yaşamaktadır. Kontratlı çalışanın iş teminatı yoktur. Bu güvencesizliğin yarattığı işten atılma ve yine işsiz kalma korkusu ve geleceğini planlayamama telaşı, kişinin çalışma şevkini kırmakta ve iş randımanının düşmesine neden olmaktadır. Tarım danışmanları kısa periyodik kontratlar üzerinden işsiz kalma korkusu yaşamakta, geleceklerini planlayamamaktadır. Tarım danışmanlarına işsizlik sigortası primi ödemesi yapılmaması nedeniyle işsiz kalmaları durumunda yeni bir iş bulmak için geçen müddette maddi olarak sorun yaşamaktadırlar. Tarım danışmanlarının mali ve özlük hakları düzeltilmeli, çalışma şartları ve fiyatları iyileştirilmelidir.
“TARIM DANIŞMANLARI BAĞ-KUR VE VERGİDEN MUAF TUTULSUN”
Bakanlık bünyesinde çalışan bir ziraat mühendisi ile birebir eğitimi almış ve tıpkı işleri yapan tarım danışmanlarının fiyatı ‘eşit işe eşit ücret’ prensibi gereği Bakanlık teknik çalışanı seviyesine yükseltilmelidir. Tarım danışmanlarının 1-2 yıllık kısa müddetli kontratlar üzerinden işsiz kalma korkusu, 5-10 yıllık uzun müddetli mukaveleler yapılarak ortadan kaldırılmalıdır. Bugün daha faal, verimli, üretime dayalı yeni istihdam imkanları yaratan bir ziraî kamu idaresine, işsizlik sıkıntısına hassas bir kamu istihdam siyasetine ihtiyaç vardır. İşçi istihdamındaki esneklik ve özelleştirme uygulamasının sonuçları, ziraî yayım ve çiftçi eğitimi alanında ortadadır. Probleme tahlil bulmak ismine gündeme getirilen projeler, meseleleri çözemediği üzere, yeni sıkıntılar oluşturmaktadır. Ziraat mühendisleri kamu ve özel kesimde mühendise yakışır fiyatla, garantili olarak istihdam edilmelidir. Kamuda kâfi sayıda takım derhal açılmalıdır, teminatsız kontratlı değil takımlı atama yapılmalıdır. Bakanlık teşkilat yapısında Çiftçi Yayım ve Eğitim şubeleri tekrar açılıp eğitim ve yayımda birlik sağlanmalı, kâfi sayıda ve nitelikli işçi için yeni istihdam ortamı yaratılmalıdır. Kamu idaresine sesleniyorum; tarım istişarelerinin sorunlarını çözün. Hür tarım danışmanlarının BAĞ-KUR, vergiden muaf tutulmasını ve BAĞ-KUR’un devlet tarafından ödenmesini istiyoruz. Taşeronlara takım verildi ancak yıllardır okuyup, yıllardır yerde çalışıp işçi tarım danışmanlarına ziraat mühendisi, ziraat tekniker, ziraat teknisyen Ankara’da imtihana girip, gerçek dürüst bir hak verilmedi. Adalet istiyoruz, sesimizi duyurmak istiyoruz. Bütün milletvekillerime sesleniyorum, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a sesleniyorum; adalet istiyoruz, adalet istiyoruz.”
